سی ام سی یک مشتق سلولزی قابل انحلال در آب است.
نام کامل این ماده سدیم کربوکسی متیل سلولز است که در غالب اوقات با نام اختصاری سی ام سی آن را می شناسند.
سی ام سی یک نوع نمک محسوب می شود و ذاتا دارای بار آنیونی می باشد؛ به همین دلیل به آن NaCMC نیز گفته می شود.
این ماده یک هیدروکلوئید محسوب می شود و به سبب خواص ویژه ای که دارد بسیار زیاد مورد استقبال صنایع مختلف قرار گرفته است.
در ادامه این مقاله در مورد سی ام سی، کاربردها،شیوه تولید و مصرف آن صحبت خواهیم کرد.
روش تولید سی ام سی
سی ام سی یک پلیمر سنتزی است، اما از سلولز ساخته می شود که یک پلیمر طبیعی است. فارغ از اینکه چه نوع از این ماده مد نظر ما باشد، در فرآینده تولید این ماده چند عامل ثابت خواهد بود.
در فرآیند تولید سی ام سی از مواد زیر استفاده می شود:
- سلولز ( که از چوب یا پنبه استخراج شده است)
- سدیم هیدروکسید (سود)
- مونو کلرو استیک اسید MCA
- برخی الکل ها و اسیدها ( خالص سازی و خنثی سازی)
فرآیند سنتز این ماده از دو بخش مهم تشکیل شده است:
مرحله اول: استریفیکیشن
سلولز با سدیم هیدروکساید (NaOH) وارد واکنش می شود و طی این فرآیند گرمازا، سلولز که حالا دیگر بصورت یک خمیر قلیایی درآمده است، آماده مرحله بعدی یعنی مرحله استخلاف پذیری می شود.
مرحله دوم: اتریفیکیشن
در این مرحله طی واکنش با مونو کلرو استیک اسید، نمک کربوکسی متیل سلولز تولید می شود. در این مرحله عامل کربوکسی متیل ( -ch2-cooh) به زنجیر پلیمری سلولز متصل می شود. این استخلاف موجب می شود، ماده ای که تا قبل از این در آب حل نمیشد، حالا با داشتن استخلاف کربوکسی متیل قابلیت انحلال پذیری در آب را داشته باشد.
نحوه استفاده سی ام سی
از آنجایی که این ماده یک جاذب شدید رطوبت می باشد، انحلال این ماده به روش های عادی به راحتی صورت نمی گیرد.
هر چه ویسکوزیته بالاتر باشد، فرآیند هیدراتاسیون (hydration) با سختی بیشتری همراه خواهد بود؛ چرا که در وادی امر به دلیل جذب شدید رطوبت توسط ذرات بیرونی کلوخه و یا توده (lump) شکل گرفته و این امر موجب می شود تا آب به ذرات درونی نرسد. از همین رو برای استفاده از آن راهکارهایی پیشنهاد می شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
- در دمای محیط در آب انحلال پذیر است.
- از همزن دوربالا استفاده کنید
- در صورتی که می توانید، آن را بصورت پودری با سایز اجزای پودری موجود در فرمولاسیون خود ترکیب کرده و این ترکیب را به سیستم بیفزایید.
- در صورت امکان، بعد از افزودن CMC به فرمول و شروع به همزدن، کمی وقت صرف کنید تا زمان لازم برای هیدراته شدن وجود داشته باشد.
انحلالپذیری
انحلالپذیری این ماده به چند عامل وابسته است که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- درجه استخلاف DS
- درجه پلیمرزاسیون DP (این عامل بصورت غیر مستقیم با انحلالپذیری در آب ارتباط دارد، اما بصورت کلی می توان گفت با افزایش DP، ویسکوزیته و همچنین انحلالپذیری در آب کاهش می یابد)
- یکنواختی توزیع استخلاف ها substitution uniformity : ( اینکه روی بعضی از مونومرها دو استخلاف وجود داشته باشد و روی بعضی دیگر یک استخلاف، نشان می دهد استخلاف ها بصورت کاملا یکسان توزیع نشده اند.) (گروه کربوکسی متیل همان استخلافی است که با چسبیدن به سلولز باعث انحلالپذیری سلولز در آب شده است)
در ادامه به چند سوال که بسیاری از مشتریان ما از کارشناسان فروش و تولید در شرکت هنزک شیمی می پرسند پاسخ خواهیم داد:
چسب سی ام سی چیست؟
دلیل اینکه محلول این ماده ذاتا چسبناک است، به آن چسب نیز گفته می شود. هرچه ویسکوزیته بالاتر باشد، خاصیت چسبندگی نیز بیشتر خواهد شد.
بطور مثال از آن می توان بعنوان چسب کاغذ دیواری استفاده کرد.
همچنین گرید صنعتی می تواند در صنایع کاشی، سرامیک و پرسلان بعنوان بایندر در بدنه، لعاب و انگوب استفاده شود.
چه عواملی موثر بر قیمت سی ام سی
- نوع سلولز به کار رفته در فرآیند تولید
- درصد خلوص محصول
- نوع بسته بندی
- دانه بندی
- کیفیت تولید
- …
کاربردهای سی ام سی
این ماده به دلیل خواص قابل تنظیمی که دارد می تواند در تولید بسیاری از مواد خوراکی و غیر خوراکی که روزانه با آن سر و کار داریم استفاده شود. بطور مثال در فوندانت (شیرینی پزی) بعنوان یک قوام دهنده استفاده می شود و در شیرکاکائو بعنوان یک بهبود دهنده بافت و پایدار کننده.
در استابیلایزرهای بستنی نیز از این ماده استفاده می شود و گاهی در صنعت بستنی آن را با نام ثعلب می شناسند.
در مقاله دیگری به تفصیل در مورد کاربردهای کربوکسی متیل سلولز توضیح داده ایم.
از این ماده در صنایع غیر خوراکی نیز استفاده می شود؛ از صنایع رنگ و رزین گرفته تا حفاری و تولید انواع چسب. در ادامه به چند کاربرد دیگر این ماده اشاره خواهیم کرد:
- انواع چسب ( مانند چسب کاغذ دیواری و …)
- حفاری
- صنایع ساختمانی
- آهار فرش و موکت
- نساجی
در این مقاله در مورد CMC، کاربردهای آن و همچنین ماهیت این ماده اطلاعات کاربردی ارائه شد.
از آنجا که این ماده یک ماده سنتزی است، می تواند انواع مختلفی داشته باشد، به همین دلیل آشنایی با این ماده در هنگام استفاده از آن حائز اهمیت است.
ما در شرکت هنزک شیمی، انواع گریدهای سی ام سی از جمله غذایی و صنعتی را تولید و عرضه می کنیم. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می توانید با همکاران ما در واحد فروش سی ام سی تماس حاصل فرمایید.
مقالات پیشنهادی:
بدون دیدگاه